SÖZCÜKTE ANLAM
EğitimAilesi.Com » KPSS Konu Anlatımı • Türkçe Konu Anlatımı » SÖZCÜKTE ANLAM
Son Güncellenme Tarihi: 1 Mayıs 2020
Yazar: ÜMİT SANCAR
Gerçek Anlam: Temel ve yan anlam olmak üzere ikiye ayrılır.
Temel Anlam: Akla gelen ilk anlamı yani sözcüğün birinci anlamıdır.
*Dün maçta ayağını incitmiş. (Organ)
*Pencereyi kapattı. (Açık olan bir nesneyi kapalı hale getirmek)
Yan Anlam: Sözcüğün temel anlamına bağlı olarak kazandığı farklı bir anlamdır.
*Masanın bir ayağı kırılmıştı. (Masanın bir bölümü)
*Ağacın kolları çok uzun. (Dal)
Mecaz Anlam: Sözcüğün gerçek anlamının tamamen dışında kullanılmasıdır.
*Bu turnuvada dişli rakiplerimiz var. (Güçlü)
*Maçtaki kötü performansı yüzünden gözümden düştü. (Değerini yitirmek)
Terim Anlam: Sözcüğün bilim, sanat veya herhangi bir meslek dalıyla ilgili kazandığı anlamdır.
*Pisagor, üçgen, açı (Geometri)
*Uyak, hece, dize (Edebiyat)
*Bu dersimizde paralel ve meridyenleri gördük. (Coğrafya)
SÖZCÜKLER ARASINDAKİ ANLAM İLİŞKİLERİ
Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler: Yazılışları farklı anlamları aynı olan sözcüklerdir.
*kelime-sözcük
*siyah-kara
*ihtimal-olasılık
*cevap-yanıt
*fiil-eylem
Yakın Anlamlı Sözcükler: Anlamca farklı ancak birbirine benzer veya yakın olan sözcüklerdir.
*dolaşmak-gezmek
*tutmak-yakalamak
*arkasında-ardında
*tanıdık-bildik
Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler: Yazılışları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerdir.
*gül (çiçek) / gül- (eylem)
*yüz (surat) / yüz (sayı anlamında)
*yaz (mevsim) / yaz- (eylem)
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler: Bir türün tamamını kapsayan sözcükler genel, tür içinde tek bir varlığı karşılayan sözcükler özel anlamlıdır.
* Varlık>canlı>bitki>ağaç>servi
Yukarıdaki örnek genelden özele doğru sıralanmıştır. En genel anlamlı olan ‘varlık’, en özel anlamlı olan ‘servi’.
* İnsan düşünebilen bir varlıktır. Genel anlamlı olan ‘varlık’, özel anlamlı olan ‘insan’
Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcükler: Anlamca birbirinin karşıtı olan sözcüklerdir.
*az-çok
*yakın-uzak
*güzel-çirkin
*küçük-büyük
*gitmek-gelmek
*iyi-kötü
Nicel ve Nitel Anlamlı Sözcükler: Kavramların sayılabilen veya ölçülebilen özelliğine nicel anlamlı, sayılamayan veya ölçülemeyen özelliğine nitel anlamlı sözcükler denir.
*Büyük bir dairede yaşamak istiyor. ( büyük kelimesi nicel anlamlı bir sözcüktür çünkü daire ölçülebilir)
*Bu akşam güzel yemekler yaptı. (güzel kelimesi nitel anlamlı bir sözcüktür çünkü yemeğin güzelliği sayılamaz.)
Soyut ve Somut Anlamlı Sözcükler: Beş duyu organımızın herhangi biriyle algılayabildiğimiz sözcükler somut ancak hiçbir duyu organımızla algılayamadığımız sözcükler soyuttur.
*Rüzgar, koku, kitap, ses, soğuk, kırmızı gibi sözcükler somut anlamlıdır.
*Sevgi, özlem, iyilik, üzüntü, aşk gibi sözcükler soyut anlamlıdır.
Yansıma Sözcükler: Doğadaki seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcüklerdir.
*güm, tık, şırıltı, miyavlamak vb.
SÖZCÜKTE ANLAM OLAYLARI
Benzetme: Aralarında ilgi bulunan iki varlıktan anlamca zayıf olanın güçlü olana yaklaştırma anlamındadır.
*Kendisine Benzetilen ve Benzeyen temel ögelerdir.
*Benzetme edatı ve Benzetme yönü yardımcı ögelerdir.
*Ümit arslan gibi güçlüdür.
Kendisine benzetilen: arslan
Benzeyen: Ümit
Benzetme edatı: gibi
Benzetme yönü: güç
*Su gibi akıyor zaman.
Kendisine benzetilen: su
Benzeyen: zaman
Benzetme edatı: gibi
Benzetme yönü: akıyor
Dolaylama: Tek sözcükle anlatılabilecek bir kavramı birden çok sözcükle anlatmaktır.
*balık-derya kuzusu
*sinema-beyaz perde
*kömür-kara elmas
Kişileştirme: İnsana ait bir özelliğin insan dışı varlıklara aktarılmasıdır.
*Çiçekler seni görmeyince açmaz.
*Gökyüzü ağlıyor.
*Yine hüzünlendi deniz.
Ad Aktarması (Mecazımürsel): Sözcüğün benzetme amacı olmaksızın başka bir sözcük yerine kullanılmasıdır.
*Bir tabak daha yemeyi düşünüyorum. (tabak yemek yerine kullanılmıştır.)
*Ankara, olaylara tepki gösterdi. (şehir halk yerine kullanılmıştır.)
Etiketler: ad aktarması, ales, ayt, dgs, dolaylama, eş anlamlı sözcükler, kişileştirme, konu anlatımı, kpss, mecaz anlam, sözcükte anlam, teog, terim anlam, türkçe, tyt, yan anlam, yks
Yorum yapmak, öneride bulunmak veya soru sormak için aşağıdaki boş alanları doldurunuz.