UYGUR DEVLETİ (744-840)

  • Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından kurulmuştur.
  • Başkenti Ötüken olarak kurulmuş ancak daha sonra başkent Karabalsagun olmuştur.
  • Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
  • Devletin en parlak dönemi Bögü Kağan dönemidir.
  • Manihaizm resmi din kabul edilmiştir.
  • Tarım ve ticaret gelişmiştir.
  • İlk kez kağıt ve matbaa kullanılmış ve ilk kitap bu dönemde basılmıştır.
  • Uygur alfabesini oluşturmuşlardır.
  • Çav adında kağıt paralar kullanılmıştır.
  • Fresk, minyatür, mimaride eserler vermişlerdir.
  • Sözlü hukuk kurallarını yazıya dökerek ve yazılı ticari sözleşmeler ile hukuk alanında gelişim göstermişlerdir.
  • 840 yılında Kırgızlar tarafından yılmıştır.
KIRGIZLAR (840-1207)
  • Moğol hakimiyetine giren ilk Türk topluluğudur.
  • Yenisey Yazıtları ve Manas Destanı ( dünyanın en uzun destanı) bu dönemde oluşturulmuştur.
AVARLAR (560-805)
  • İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğudur.
  • Orta Asya’da ve Avrupa’da devlet kurmuşlardır.
  • Hristiyanlığı benimsemişlerdir.
  • Slavları askeri yönden etkilemişlerdir.
BULGARLAR 
  • İstanbul’u kuşatan ikinci Türk topluluğudur.
  • Tuna Bulgar Devleti(Hristiyan dini) ve İtil Bulgar Devleti(İslam dini) olarak ikiye ayrılmışlardır.
KARLUKLAR (İlk olarak Çin kaynaklarında 430 yılından bahsedilir, devlet olarak 766-1215)
  • İslam dinini kabul eden ilk Türk boyudur.
  • Göktürk, Uygurlar ve Çin egemenliğinde yaşamışlardır.
  • Tekrar devlet kurmak isteselerde Moğollar tarafından yıkılmıştır ve Moğolların egemenliğine giren ilk Müslüman Türk topluluğudur.
  • Karahanlıların kurulmasında önemli rol almışlardır.
HAZARLAR 
  • Hz. Osman Dönemi’nde İslam ordularına karşı savaşan ilk Türk devletidir.
  • Museviliği benimsemişlerdir.
  • Farklı dinlere hoşgörü ile yaklaşmışlardır.
  • Musevi, Müslüman, Hristiyan ve Şaman dinlerinden oluşan bir kurul ile yargı sistemi oluşturmuşlardır.
  • Türk devletlerinde paralı askerlik ilk kez bu dönemde görülmüştür.
PEÇENEKLER
  • Devlet kurmayı başaramamışlardır.
  • Bizans ordusunda paralı asker olarak görev yapmışlardır.
  • 1071 Malazgirt Savaşı sırasında Türk ordusunun safına geçmiştir.
KIPÇAKLAR (KUMANLAR)
  • Ruslarla mücadele etmişlerdir.
  • Dede Korkut Hikayeleri’nde ve İgor Destanı’nda, yaptıkları savaşlar konu olarak yer almıştır.
  • Codex Cumanicus adında sözlükleri vardır.
OĞUZLAR
  • Oğuzlar, Selçuklu ve Osmanlı devletlerinin kuruluşunda etkili olmuştur.
  • En kalabalık Türk boyu olan Oğuzlar 24 boydan oluşur.
  • Dede Korkut Hikayelerine konu olmuşlardır.
  • Hristiyan Oğuz Türklerine Uz , Müslüman olan Oğuzlara Türkmen denilmiştir.
MACARLAR
  • Bugün Macaristan olarak hayatlarını sürdürmektedirler.
  • Resmi din olarak Hristiyanlığı kabul etmişlerdir.
  • Türk tarihi, dili ve kültürü hakkında ilk araştırmalar yapan devlettir.
TÜRGİŞLER
  • Yerleşik hayata geçen ikinci Türk topluluğudur.
  • Orta Asya’da İslamiyet’in yayılmasını engellemişlerdir.
  • Para bastıran ilk Türk devletidir.
AKHUNLAR
  • Çin baskısından kurtulmak için, Hindistan’ın kuzeyine göç ederek Akhun Devleti’ni kurmuşlardır.
  • Hristiyanlığı benimsemişlerdir.
  • Göktürkler ve Sasaniler tarafından yıkılmıştır.