UYGUR DEVLETİ (744-840)
- Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından kurulmuştur.
- Başkenti Ötüken olarak kurulmuş ancak daha sonra başkent Karabalsagun olmuştur.
- Yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir.
- Devletin en parlak dönemi Bögü Kağan dönemidir.
- Manihaizm resmi din kabul edilmiştir.
- Tarım ve ticaret gelişmiştir.
- İlk kez kağıt ve matbaa kullanılmış ve ilk kitap bu dönemde basılmıştır.
- Uygur alfabesini oluşturmuşlardır.
- Çav adında kağıt paralar kullanılmıştır.
- Fresk, minyatür, mimaride eserler vermişlerdir.
- Sözlü hukuk kurallarını yazıya dökerek ve yazılı ticari sözleşmeler ile hukuk alanında gelişim göstermişlerdir.
- 840 yılında Kırgızlar tarafından yılmıştır.
KIRGIZLAR (840-1207)
- Moğol hakimiyetine giren ilk Türk topluluğudur.
- Yenisey Yazıtları ve Manas Destanı ( dünyanın en uzun destanı) bu dönemde oluşturulmuştur.
AVARLAR (560-805)
- İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğudur.
- Orta Asya’da ve Avrupa’da devlet kurmuşlardır.
- Hristiyanlığı benimsemişlerdir.
- Slavları askeri yönden etkilemişlerdir.
BULGARLAR
- İstanbul’u kuşatan ikinci Türk topluluğudur.
- Tuna Bulgar Devleti(Hristiyan dini) ve İtil Bulgar Devleti(İslam dini) olarak ikiye ayrılmışlardır.
KARLUKLAR (İlk olarak Çin kaynaklarında 430 yılından bahsedilir, devlet olarak 766-1215)
- İslam dinini kabul eden ilk Türk boyudur.
- Göktürk, Uygurlar ve Çin egemenliğinde yaşamışlardır.
- Tekrar devlet kurmak isteselerde Moğollar tarafından yıkılmıştır ve Moğolların egemenliğine giren ilk Müslüman Türk topluluğudur.
- Karahanlıların kurulmasında önemli rol almışlardır.
HAZARLAR
- Hz. Osman Dönemi’nde İslam ordularına karşı savaşan ilk Türk devletidir.
- Museviliği benimsemişlerdir.
- Farklı dinlere hoşgörü ile yaklaşmışlardır.
- Musevi, Müslüman, Hristiyan ve Şaman dinlerinden oluşan bir kurul ile yargı sistemi oluşturmuşlardır.
- Türk devletlerinde paralı askerlik ilk kez bu dönemde görülmüştür.
PEÇENEKLER
- Devlet kurmayı başaramamışlardır.
- Bizans ordusunda paralı asker olarak görev yapmışlardır.
- 1071 Malazgirt Savaşı sırasında Türk ordusunun safına geçmiştir.
KIPÇAKLAR (KUMANLAR)
- Ruslarla mücadele etmişlerdir.
- Dede Korkut Hikayeleri’nde ve İgor Destanı’nda, yaptıkları savaşlar konu olarak yer almıştır.
- Codex Cumanicus adında sözlükleri vardır.
OĞUZLAR
- Oğuzlar, Selçuklu ve Osmanlı devletlerinin kuruluşunda etkili olmuştur.
- En kalabalık Türk boyu olan Oğuzlar 24 boydan oluşur.
- Dede Korkut Hikayelerine konu olmuşlardır.
- Hristiyan Oğuz Türklerine Uz , Müslüman olan Oğuzlara Türkmen denilmiştir.
MACARLAR
- Bugün Macaristan olarak hayatlarını sürdürmektedirler.
- Resmi din olarak Hristiyanlığı kabul etmişlerdir.
- Türk tarihi, dili ve kültürü hakkında ilk araştırmalar yapan devlettir.
TÜRGİŞLER
- Yerleşik hayata geçen ikinci Türk topluluğudur.
- Orta Asya’da İslamiyet’in yayılmasını engellemişlerdir.
- Para bastıran ilk Türk devletidir.
AKHUNLAR
- Çin baskısından kurtulmak için, Hindistan’ın kuzeyine göç ederek Akhun Devleti’ni kurmuşlardır.
- Hristiyanlığı benimsemişlerdir.
- Göktürkler ve Sasaniler tarafından yıkılmıştır.
Siz de fikrinizi belirtin