İSKİTLER (SAKALAR)

  • Bilinen en eski Türk topluluğu olarak kabul edilir.
  • Atı evcilleştiren ilk topluluktur.
  • Madencilikte gelişmişlerdir ve Bozkırın Kuyumcuları adı ile tanınmışlardır.
  • En ünlü kadın hükümdar Tomris bu dönemde yaşamıştır.
  • Önemli eserleri Şu ve Alp Er Tunga destanlarıdır.

ASYA HUN (BÜYÜK HUN) DEVLETİ

  • Bilinen teşkilatlı ilk Türk devleti ve ilk hükümdarı Teoman’dır.
  • Orta Asya’da kurulmuştur.
  • En geniş sınırlarına ve en parlak dönemine Mete Han döneminde ulaşmıştır.
  • Çin Devleti Türk saldırılarından korunmak amacıyla Çin Seddi’ni bu dönemde inşa etmişlerdir.
  • Mete Han Türklerde vatan sevgisinden bahseden ilk hükümdardır.
  • Orta Asya’da Türk boylarını tek bayrak altında toplamışlardır.
  • Devlet meselelerini görüşmek amacıyla kurultay oluşturulmuştur.
  • İlk kez onluk sistem geliştirilmiştir.
  • İlk kez vergilendirme sistemi kurulmuştur.

Kavimler Göçü (375)

  • Asya Hun Devleti parçalandıktan sonra bir kısım Hunların Karadeniz’in kuzeyine gelmeleri ve bu bölgedeki kavimleri göç ettirmeleri Kavimler Göçü olarak adlandırılmıştır.

Kavimler Göçü’nün Sonuçları

  • Avrupa’da derebeylik (feodalite) ortaya çıkmıştır.
  • Avrupa Hun devleti kurulmuştur.
  • Roma İmparatorluğu Doğu ve Batı Roma olmak üzere ikiye ayrıldı.
  • Batı Roma’nın yıkılmasıyla İlk Çağ kapanmış Orta Çağ başlamıştır.

AVRUPA HUN DEVLETİ (375-469)

  • Kavimler Göçü sonucunda Balamir Han tarafından kurulmuştur.
  • Avrupa’da varlık gösteren ilk Türk devletidir.
  • En parlak dönem Atilla zamanında yaşanmıştır.
  • Atilla zamanında Doğu Roma (Bizans) vergiye bağlanmıştır.
I. GÖKTÜRK DEVLETİ (552-659)
  • Bumin Kağan tarafından kurulmuştur.
  • Başkenti Ötüken’dir.
  • İkili yönetim sistemi ile yönetilmiştir.
  • Kağan Doğu’yu, kardeşi İstemi Yabgu ise Batı’yı yönetmiştir.
  • Devlet en parlak dönemini Mukan Kağan döneminde yaşamıştır.
  • İpek Yolu için Çin, Bizans ve Sasaniler ile mücadele etmiştir.
  • Doğu Göktürk Devleti 630 yılında, Batı Göktürk Devleti ise 659 yılında Çin tarafından yıkılmıştır.
  • Türk adıyla kurulan ilk Türk devletidir.
Kürşad Ayaklanması (639)
  • Çin esaretine son verip Göktürk Devletini tekrar hayata geçirmek için yapılan bağımsızlık hareketidir.
  • Kürşad yanında 39 arkadaşı ile Çin sarayını basmış, fakat çıkan mücadele sonrasında Kürşad ve arkadaşlarının tümü ölmüştür.
  • Türk tarihinde ilk bağımsızlık mücadelesi olarak bilinir.
II. GÖKTÜRK (KUTLUK) DEVLETİ (682-744)
  • Kutluk Kağan tarafından kurulmuştur. Göktürk Devletini tekrar kurduğu için İlteriş(derleyen, toplayan) unvanını almıştır.
  • Başkenti Ötüken’dir.
  • En parlak dönemini Bilge Kağan döneminde yaşamıştır.
  • Bilge Kağan ülkeyi kardeşi Kültigin ve Vezir Tonyukuk ile yönetmiştir.
  • İlk alfabe bu dönemde oluşturulmuştur.
  • Yazıyı kullanan ilk Türk devletidir.
  • Orhun Kitabeleri bu dönemde dikilmiştir. Türklerin ilk yazılı kaynaklarıdır.