DİL BİLGİSİ (Eylemsiler ‘Fiilimsiler’)

EYLEMSİLER (FİİLİMSİLER)

• Eylemin yapım eki alarak isim, sıfat ve zarf olarak kullanılmasıdır.

İsim – Fiil (Ad – Eylem)

• Fiil soylu sözcüklerin sonuna -me, -mek, -iş ekleri getirilerek yapılır.

gidiş, yaşamak, okumak, danışma…

• Bazı sözcükler isim-fiil eki almasına rağmen özelliğini yitirip kalıcı hale gelerek isim-fiil olmaktan çıkmıştır.

dondurma, gözleme, yemek, ekmek…

Sıfat – Fiil (Ortaç)

• Fiil soylu sözcüklerin sonuna -en, -esi, -er, -ecek, -mez, -miş, -dik ekleri getirilerek yapılır.

tanıdık, işleyen, gelen, koşar, öpülesi, görecek…

• Sıfat-fiillerin önündeki isim düşerse adlaşmış sıfat-fiil (adlaşmış ortaç) ortaya çıkar.

Kendi düşen ağlamaz. (düşen insanlar)

Zarf – Fiil (Ulaç)

• Fiillere -erek, -esiye, -eli, -ince, -ip, -ken, -dikçe, -diğinde, -meksizin, -cesine, -meden, ….-e …-e, …-er …-mez ekleri getirilerek yapılır.
• Cümlede zarf tümleci görevindedir.

bakıp, gidip, gördükçe, aldığında, durmaksızın, yazarak, öldüresiye, duyar duymaz, söylemeden, geçeli, bildiğince…